3. Misja i strategiczne cele rozwoju Białegostoku
3.1. Misja rozwoju Białegostoku
3.2. Strategiczne cele rozwoju I i II rzędu
3.3. Zadania realizacyjne
3.1. Misja rozwoju Białegostoku
Kolejnym etapem prac wykonanym po analizie SWOT było określenie deklaracji misji rozwoju Białegostoku będącej wyrazem intencji władz miasta co do kierunków przyszłego jego rozwoju. Misja rozwoju spełnia rolę nośnego hasła informacyjnego skierowanego zarówno do mieszkańców Białegostoku jak i do jego otoczenia. Deklaracja misji stanowi motto realizowanej “Strategii rozwoju Białegostoku”.
Misja jest syntetyczną deklaracją intencji władz samorządowych. Kształtuje ona pozytywny wizerunek Białegostoku, wyróżnia go wśród innych jednostek administracyjnych, zatem stanowi element przewagi konkurencyjnej, a także określa zasadnicze kierunki rozwoju miasta, czyli precyzuje „co chce się osiągnąć w określonym horyzoncie czasu”. Ustalenie misji rozwoju pozwala również na eliminację ewentualnych konfliktów i sprzeczności oraz skoncentrowanie wysiłków planistycznych i realizacyjnych na określonej wiązce celów.
Samorząd powinien prowadzić politykę prorodzinną. Dostrzegać rodzinę jej problemy, promować pozytywny wizerunek rodziny.
Cele strategiczne pierwszego rzędu wynikają z misji rozwoju miasta i stanowią jej konkretyzację. Następnie są one rozpisywane na cele bardziej szczegółowe (drugiego rzędu), zaś każdemu z nich przypisuje się konkretne zadania realizacyjne.
W przyjętej ogólnej deklaracji misji określono Białystok jako:
Ogólna deklaracja misji została następnie uszczegółowiona przez określenie strategicznych kierunków kształtowania:
| “Białegostoku jako miasta harmonijnego rozwoju, rosnącej jakości życia mieszkańców, przyjaznego inicjowaniu i rozwijaniu przedsiębiorczości, dynamicznego ośrodka naukowego, kulturalnego i turystycznego o zasięgu ponadregionalnym, znaczącego miejsca współpracy międzynarodowej i wymiany handlowej”. |
Określona w ten sposób deklaracja misji rozwoju Białegostoku spełnia funkcję wyznacznika podstawowych kierunków prac nad tworzeniem strategii. Deklaracja misji rozwoju ukierunkowywać będzie strategiczne cele rozwoju i zadania realizacyjne.
3.2. Strategiczne cele rozwoju I i II rzędu
Prace nad wytyczeniem celów strategii rozwoju przebiegały w dwóch etapach. W pierwszym etapie określono pięć celów strategicznych pierwszego rzędu. Cele te są sobie równe pod względem hierarchii, a zatem numeracja spełnia jedynie funkcję porządkującą. Cele strategiczne pierwszego rzędu są rozwinięciem przyjętej misji rozwoju Białegostoku. Określono je w następujący sposób:
Poprawa jakości życia mieszkańców i środowiska naturalnego,Ponadregionalny ośrodek gospodarczy, miejsce zintegrowanego rozwoju przedsiębiorczości,Ośrodek szkolnictwa i nauki XXI wieku,Centrum kulturalne i turystyczne,Europejskie centrum współpracy i wymiany między Wschodem i Zachodem.Pierwszym celem przyjętym w ramach prac nad strategią rozwoju Białegostoku do 2010 roku jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców naszego miasta. Cel ten należy rozumieć bardzo szeroko. Chodzi tutaj szczególnie o umocnienie rodziny jako podstawowej komórki społecznej, wspólnot sąsiedzkich jako ośrodków życia społecznego i miejsca szeroko rozumianej aktywności społecznej. W ramach strategii należy podjąć zadania służące poprawie zdrowia fizycznego i moralnego, ochrony środowiska naturalnego człowieka, należy podnieść poziom wykształcenia społeczeństwa poprzez zwiększenie odsetka młodzieży i dorosłych uczących się w szkołach różnego typu.
Drugi cel zakłada, że Białystok będzie się w dalszym ciągu rozwijał jako liczący się ośrodek przemysłu. Zgodnie z wykonanymi analizami dla Polski Białystok obok Lublina ma być po wschodniej stronie Wisły ośrodkiem, który będzie się dynamicznie rozwijać. Zgodnie z przewidywaniami aglomeracja białostocka będzie wiodącym ośrodkiem na mapie kraju, między innymi pod względem rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego konkurując jakością swoich wyrobów w całej Polsce. Drugim liczącym się przemysłem będzie produkcja mebli z jednolitego drewna wytwarzanych na eksport i rynek wewnętrzny. Tradycyjnie będzie się rozwijał przemysł lekki i maszynowy.
Cel trzeci zakłada dalszy rozwój szkolnictwa w mieście. Należy dążyć do objęcia 85% populacji danego rocznika wykształceniem średnim ogólnokształcącym lub zawodowym. W mieście powinno powstać w tym okresie kilka uczelni, które powinny kształcić na poziomie studiów wyższych zawodowych i powinny mieć ściśle określony charakter. Oczekuje się, że w tym okresie Filia Uniwersytetu Warszawskiego przekształci się w Uniwersytet Podlaski. Funkcjonujące uczelnie wyższe powinny stać się motorem rozwoju przemysłów wysoko zaawansowanych technologii.
Cel czwarty zakłada rozwój, w większym stopniu jak dotychczas, funkcji turystycznych w mieście i jego okolicach. Białystok leżąc w obszarze “Zielonych płuc”, blisko cennych zasobów przyrody ma szanse być w przyszłości centrum obsługi ruchu turystycznego na cały region.
Cel piąty przewiduje, że Białystok stanie się ważnym ośrodkiem wymiany między Wschodem i Zachodem. W mieście powinny otwierać swoje przedstawicielstwa przedsiębiorstwa z państw Europy Zachodniej i terenów byłego Związku Radzieckiego. Miasto powinno być również liczącym się centrum targowym Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej Białystok stanie się naturalnym pomostem w kontaktach handlowych i kulturalnych zjednoczonej Europy.
W drugim etapie Zespoły Problemowe Strategii Rozwoju Białegostoku określiły cele drugiego rzędu. Po analizie tych celów dokonano ich ujednolicenia i komasacji, w rezultacie czego otrzymano 28 celów drugiego rzędu przyjętych do realizacji.
Cele drugiego rzędu są podobnie jak cele pierwszego rzędu równe sobie pod względem hierarchii ważności. Cele drugiego rzędu są uzupełnieniem celów pierwszego rzędu i spełniają rolę uzupełniającą w dziedzinach życia o dużym znaczeniu dla przyszłości rozwoju miasta.
W ramach celu pierwszego rzędu “Poprawa jakości życia mieszkańców i środowiska naturalnego” znalazła się grupa celów drugiego rzędu nakierowanych na zagadnienia związane ze sprawami mieszkańców miasta i szeroko rozumianą ochroną jego otoczenia. W ramach celów drugiego rzędu określono podstawowe kierunki działań, które należy realizować w ramach opracowanej “Strategii rozwoju Białegostoku”, aby zapewnić ciągły rozwój miasta i poprawić poziom życia mieszkańców.
W ramach nakreślonego celu pierwszego rzędu “Ponadregionalny ośrodek gospodarczy, miejsce zintegrowanego rozwoju przedsiębiorczości” znalazły się cele drugiego rzędu zaliczane do grupy zagadnień związanych z rozwojem gospodarczym miasta.
Kolejny cel pierwszego rzędu sformułowany jako “Ośrodek szkolnictwa i nauki XXI wieku” zawiera cele drugiego rzędu związane z szeroko rozumianą oświatą i nauką. Ważnym elementem celów drugiego rzędu jest dążenie do podniesienia poziomu kształcenia w placówkach funkcjonujących na terenie miasta. Rozwój Białegostoku jako miasta nowoczesnego jest niemożliwy bez transferu osiągnięć nauki do praktyki gospodarczej.
Następny cel pierwszego rzędu “Centrum kulturalne i turystyczne” zawiera w sobie grupę celów drugiego rzędu związanych z szeroko rozumianą kulturą i rozwojem sportu masowego i wyczynowego. Znajdują się w nim również zagadnienia związane z rozwojem turystyki i wypoczynku.
Ostatni cel pierwszego rzędu “Europejskie centrum współpracy i wymiany między Wschodem i Zachodem” zawiera cel drugiego rzędu, w którym określono konieczność podjęcia działań dla tworzenia odpowiedniego klimatu, do zwiększenia zainteresowania miastem krajowych i zagranicznych podmiotów gospodarczych.
3.3. Zadania realizacyjne
Do tak określonych celów pierwszego i drugiego rzędu zespoły problemowe strategii opracowały 160 zadań realizacyjnych. Zadania te przez Zespoły Problemowe Strategii Rozwoju Białegostoku zostały ujednolicone, dokonano eliminacji zadań dublujących się. Sformułowane zadania zawierają problemy do rozwiązania w Białymstoku do 2010 roku. Dobór problemów i konkretyzacja ich w postaci zadań realizacyjnych jest sednem opracowanej “Strategii rozwoju Białegostoku”.
Opracowane zadania realizacyjne zostały poddane analizie w czterech sferach funkcjonalnych miasta:
a – centrum naukowe, administracyjne, kulturalne makroregionu
m – miejsce życia mieszkańców
g – środowisko dla przedsiębiorczości
h – ośrodek turystyczny, miejsce współpracy międzynarodowej i wymiany handlowej
Przy analizie zadań oceniono ich znaczenie dla realizowanej strategii i dla miasta na skali od 1 (najniższe) do 10 (najwyższe) punktów w czterech sferach funkcjonalnych miasta. Dokonana ocena świadczy o sile oddziaływania określonego zadania na daną sferę funkcjonalną miasta. Ocena dokonana w każdej ze sfer wyraża wagę zadania w strukturze przyjętych zadań.